Co się kryje pod pojęciem „XBRL dla ESG”?
Elektroniczny format sprawozdań ze znakowaniem XBRL do niedawna był wykorzystywany jedynie przez nieliczne grupy użytkowników (emitenci objęci raportowaniem ESEF i odbiorcy tych sprawozdań, czyli inwestorzy czy analitycy). Nowe wymogi raportowania to zmieniają. Podmioty zobowiązane do sporządzania sprawozdania z działalności z oświadczeniem na temat zrównoważonego rozwoju będą musiały zdobyć teraz wiedzę, jak przygotować zdygitalizowany raport i czym jest taksonomia XBRL dedykowana ESG.
Sprawozdania ESEF w formacie Inline XBRL zawierają kodowania taksonomii, dzięki czemu
dane są łatwo dostępne, czytelne i jednoznaczne.
Czym zatem jest taksonomia XBRL?
XBRL (Extensible Business Reporting Language, rozszerzalny język sprawozdawczości finansowej) to standard stworzony w celu wymiany informacji biznesowych, gromadzący reguły kodowania informacji finansowych. Umożliwia konwertowanie sprawozdania z formatu czytelnego dla człowieka (human-readable) do czytelnego dla maszyn (machine-readable). Takie sprawozdanie można odczytać w każdej przeglądarce, a specyficzne kodowanie danych pozwala na jednoznaczną identyfikację oznaczonej pozycji.
Na podstawie standardu XBRL powstało wiele taksonomii XBRL (np. taksonomia IFRS, taksonomia ESMA ESEF czy przeznaczone dla innych standardów sprawozdawczości, w tym włoskich, amerykańskich, brazylijskich) zaprojektowanych z myślą o ich wykorzystywaniu w raportowaniu finansowym.
Taksonomia XBRL obowiązuje raportujących w Polsce na mocy przepisów wprowadzających obowiązek raportowania w formacie ESEF. Obecnie XBRL będzie obejmować również raportowanie niefinansowe – powstają zatem taksonomie XBRL do standardów niefinansowych (np. GRI, IFRS Sustainability, XBRL ESRS Set 1 i art. 8).
Co różni raporty human-readable i machine-readable?
Postać sprawozdania czytelna dla człowieka to dokument, który może odczytać człowiek. Prezentuje dane w postaci opisu bądź tabeli. Dawniej raporty te miały formę papierową, później – dokumentu w formacie PDF z podpisem elektronicznym, dokumentu w formacie XML albo format przeszukiwalny. Odczytywanie niektórych danych było wówczas możliwe jedynie przy użyciu specjalnego czytnika.
Zmiana formy raportu na elektroniczną i dodanie warstwy do odczytu maszynowego, czyli kodowanie dokumentu sprawozdania do formatu XHTML, umożliwia nie tylko otwieranie go w każdej przeglądarce, lecz także podgląd warstwy kodowania znacznikami XBRL przy użyciu odpowiedniej taksonomii.
Jak sporządzić raport XBRL i jak odczytać taksonomię?
Zakodowany raport powstaje za pomocą specjalnego, przeznaczonego do tego narzędzia, umożliwiającego umieszczanie w sprawozdaniu odpowiednich znaczników XBRL.
O ile samo wstawianie znaczników nie nastręcza trudności od strony technicznej, o tyle ich odpowiednie przyporządkowanie do treści jest już bardziej skomplikowane. Warto już na etapie zbierania danych i tworzenia sprawozdania uwzględniać powiązania między data point i taksonomią, a zwłaszcza taksonomią ESRS (dodatkowa wielość typów konceptów).
Rozwiązania IT są pomocne w tej kwestii. Aplikacje pozwalają operować na warstwach taksonomii, wykonać testy walidacyjne, nawigować po tagowanym dokumencie, a także odczytać samą taksonomię lub zakodowany raport.
Taki zadokowany dokument obejmuje zestaw plików czytelny dla człowieka i dla maszyn. Całość ma przejrzystą strukturę i jest prosta w odczycie. Możliwa jest też m.in. ekstrakcja danych oznaczonych konkretnymi kodami taksonomii do baz danych. Audytorzy także posługują się specjalnymi narzędziami do odczytu plików kodowanych w formacie XBRL.
Jaka taksonomia umożliwia uzyskanie elektronicznego formatu danych i jakie jest jej powiązanie z ESRS?
ESRS systematyzuje zakresy ujawnień, do których podmioty są zobowiązane. Lista tzw. data point (Implementation Guidance IG 3) zawiera wyszczególnienie tych ujawnień i reguluje zawartość raportów czytelnych dla człowieka. Taksonomia XBRL ESRS odzwierciedla logikę ESRS.
Taksonomia XBRL nie jest tożsama z taksonomią UE. Obecnie trwają prace nad taksonomią XBRL Set 1 dla ESRS odzwierciedlającą relacje ESRS i tworzącą struktury pozwalające na oznakowanie oświadczeń zrównoważonego rozwoju i ich maszynowy odczyt. Celem jest m.in. zachowanie spójności między data point a strukturami taksonomii.
Podmioty są zobowiązane do ujawnień w zakresie ujawnień taksonomicznych (tzw. taksonomia UE (ESG) art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z 18.06.2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje), dla których jest opracowywana osobna taksonomia XBRL art. 8.
Na etapie konsultacji są również uproszczone standardy zrównoważonego rozwoju (LSME) i dobrowolne standardy zrównoważonego rozwoju (VSME), dla których nie opracowano dotychczas odrębnych taksonomii XBRL.
Na jakim etapie jest Polska w kwestii implementacji tych przepisów?
Wdrożenie dyrektywy CSRD odbędzie się na podstawie zmiany (implementującej wprost zapisy dyrektywy) ustawy o rachunkowości. Obecnie jest ona konsultowana.
Podmioty raportujące w Polsce czeka sporo zmian. Obowiązek znakowania XBRL będzie dotyczył sprawozdania z działalności z oświadczeniem na temat zrównoważonego rozwoju. Format elektroniczny i oznakowanie mają obejmować jednostki zobowiązane do sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.
Praktyczne aspekty tworzenia raportów ESEF dla raportowania finansowego reguluje Manual ESMA, a dla raportowania niefinansowego Manual zostanie rozszerzony o raporty zrównoważonego rozwoju bądź też zostanie opracowany odrębny dokument.
Jaki jest stopień szczegółowości tagowania?
Taksonomia XBRL ESRS ma odzwierciedlać hierarchię i powiązania merytoryczne ESRS. Umożliwia bardzo szczegółowe znakowanie ujawnień oraz ich zagnieżdżeń. Taksonomia ESRS to jednak jedynie ramy techniczne, a poziom szczegółowości znakowania określi RTS oraz Manual.
Zasadniczo im wyższy jest stopień szczegółowości znakowania, tym precyzyjniej należy przygotować raport (w odpowiednim schemacie) i tym bardziej skomplikowane będzie jego ręczne tagowanie. To z kolei skłania do poszukiwania rozwiązań umożliwiających automatyzację tego procesu.
Jak spółki mają się przygotować do znakowania swoich raportów?
Wciąż czekamy na kompletne wytyczne EFRAG i ESMA w tej sprawie.
Jednostka będzie musiała przygotować raport zawierający ujawnienia (zgodnie z zakresem minimalnych ujawnień z ESRS), będzie też potrzebować rozwiązań IT umożliwiających stworzenie odpowiedniego raportu w formacie Inline XBRL, wstawianie znaczników, zwalidowanie raportu i jego odczyt.
Raport powinien być spójny i uporządkowany, z ujawnieniami jednorodnymi pod względem treści merytorycznej znaczników, powinien też odzwierciedlać systematykę DP i taksonomii ESRS. W przypadku ujawnień taksonomicznych UE i taksonomii XBRL art. 8 podobnie, tu jednak schematy tabel są gotowe.
Dobre rady? Znając powiązania między ESRS, data point a taksonomią XBRL ESRS, należy przygotować system zbierania danych i układ raportu. Warto korzystać z rozwiązań IT wspierających zbieranie danych, które są spójne z taksonomią XBRL ESRS, wspierających raportowanie ESG. Przy realizacji obowiązku znakowania XBRL będą pomocne narzędzia pozwalające na stworzenie elektronicznego raportu z funkcją wstawiania znaczników – zarówno dla jednostkowego, jak i skonsolidowanego sprawozdania – z wykorzystaniem taksonomii XBRL ESRS oraz art. 8. Warto też uwzględnić możliwość kompleksowego adresowania obowiązków.
Co ciekawe, istnieją plany opracowania systemu ESAP (Electronic Single Access Point), czyli platformy zbierającej dane finansowe i niefinansowe na podstawie sprawozdań z kodowaniem XBRL. Umożliwi to szybki dostęp do danych i rozszerzy możliwości analiz spółek w rożnych przekrojach.
PLATFORMA FINANSOWA
BIURO W POZNANIU
BIURO W BYDGOSZCZY
Tel.: +48 519 733 958
KONTAKT
DANE REJESTROWE
Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu
VIII Wydział Gospodarczy Krajowego
Rejestru Sądowego
NR KRS 0000344621
NIP 779-236-92-78
REGON 301336052
Kapitał zakładowy 100.000 zł całkowicie opłacony