Pigułka wiedzy o raportowaniu ESG

Rozpoczynamy serię artykułów, jakie będą ukazywać się w dodatku tematycznym publikowanym przez Rzeczpospolitą. Zachęcamy do śledzenia zagadnień w nich omawianych. Chcemy poruszać w nich praktyczne aspekty związanie z raportowaniem zagadnień zrównoważonego rozwoju takich jak:

• jakie są obowiązki informacyjne podmiotów w kontekście ESRS (Europejskie Standardy Zrównoważonego Rozwoju) – LSME (Uproszczone Standardy Zrównoważonego Rozwoju) – VSME (Dobrowolne Standardy Zrównoważonego Rozwoju),
• organizacji procesu raportowania zrównoważonego rozwoju (raportowania niefinansowego),
• powiązań pomiędzy ujawnieniami wynikającymi z ESRS tj. data points a śladem węglowym czy ujawnieniami taksonomicznymi zgodnymi z taksonomią UE,
• taksonomii XBRL ESRS (tagowania danych zrównoważonych),
• rozwiązań informatycznych w zakresie ESG czy
• finalnego raportowania ESG (raportowania ESRS).

Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directiv) tzn. Dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju zainicjowała proces systematyzacji raportowania dotychczas znanego jako raportowanie niefinansowe (raporty niefinansowe). Zakres ujawnień wynikających z CSRD będzie precyzowany w ESRS, LSME, VSRS, Taksonomii UE.

Ujawnienia wynikające z raportowania danych niefinansowych czyli w zakresie zrównoważonego rozwoju zostaną włączone w zakres ujawnień sprawozdania z działalności zarządu. Punktem wyjścia, jakie informacje należy ujawniać będzie ocena przeprowadzana przez organizację z punktu widzenia całej grupy pod kątem podwójnej istotności co polega na identyfikacji istotnych kwestii pod kątem tego jak otoczenie wpływa na organizację i jak organizacja wpływa na otoczenie. Identyfikacja kwestii istotnych będzie odbywać się z punktu widzenia całego łańcucha wartości organizacji co oznacza, że jej zakres będzie wykraczał poza obszary, nad którymi organizacja może sprawować bezpośrednią kontrolę. Ten fakt stanowić będzie istotną niepewność w całym procesie raportowania. Identyfikacja kwestii istotnych wpisuje się w system oceny i zarządzania ryzykiem organizacji. Ocena istotności jest kluczowa z punktu widzenia określenia jakie informacje są konieczne do ujawnienia. Ponieważ tylko w odniesieniu do kwestii istotnych będzie potrzeba ujawniania informacji z zakresu polityk – celów – działań oraz mierników (wskaźników) i odpowiednich data points (punktów danych).

W zakres ujawnień sprawozdania z działalności rozszerzony będzie o punt zawierający oświadczenie nt. zrównoważonego rozwoju oraz w zakres ujawnień włączone będą ujawnienia z art. 8 rozporządzenia w sprawie taksonomii (rozporządzenie 2020/852 z 18 czerwca 2020 r.) dotyczące ujawnień taksonomicznych UE.

Sprawozdanie z działalności w tym oświadczenie nt zrównoważonego rozwoju z ujawnieniami taksonomicznymi będzie podlegać znakowaniu znacznikami XBRL taksonomii ESRS w logice znanej z tagowania sprawozdań finansowych ESEF.

Zakres audytu raportów ESG: Oświadczenie nt zrównoważonego rozwoju będzie audytowane rozpoczynając od roku 2024 na poziomie ograniczonego zapewnienia (tzw przegląd) a docelowo na poziomie racjonalnej pewności (tzw badanie). Rozwiązania informatyczne istotnie uproszczą proces przygotowywania danych pod kątem audytu danych niefinansowych i zwiększą ich przejrzystość, jakość i wiarygodność.

Europejskie standardy zrównoważonego rozwoju wprowadzają podejście systemowe, którego celem nie jest raportowanie a, którego celem jest promowanie by idee stające za zrównoważonym rozwojem odnoszące się do zagadnień środowiskowych, społecznych i zarządzania biznesem były integralnym elementem polityki działania firmy, jej strategii, ustalanych celów długookresowych – średniookresowych i krótkoterminowych, by strategie te były zintegrowane z miernikami, które mogą być obserwowane i będą stanowić bazę do wyznaczania kolejnych celów i zadań włączonych w logikę zrównoważonego rozwoju.

Organizacje stojące przed tym wyzwaniem, by zreorganizować swoje podejście do zarządzania tak, by uwzględnić w nim idee zrównoważonego rozwoju oraz, by odpowiedzieć na wymagania z tym powiązane odnośnie, systematyzacji, digitalizacji i walidacji (audytu) będą mierzyć się z różnymi wyzwaniami i ryzykami w tym:

– brak wykształconej kadry lub brak kadry z odpowiednim doświadczeniem,

– koszty pozyskania wiedzy i doświadczenia,

– koszt bycia pionierem,

– brak ugruntowanych praktyk, przepisy w trakcie konstruowania,

– nowe wymagania w zakresie dygitalizowania danych, znakowania taksonomią XBRL w zakresie ESRS (taksonomia ESRS),

– trudności w dostępie do narzędzi informatycznych.

Jesteśmy świadomi, że rozwiązanie informatyczne, które jest włączone w logikę ESRS, a które pozwalać będzie nie tylko na zbieranie danych pod kątem ich raportowania ale dostarczać będzie rozwiązania w zakresie:

– dostarczania dokumentacji ESG pod kątem śladu rewizyjnego dla audytorów,

– zapewnienie weryfikowalności danych ESG,

– tworzenia bazy dokumentów ESG będących podstawą wprowadzanych wniosków,

– tworzenia formatu elektronicznego xhtml, tagowania znacznikami XBRL w zakresie taksonomii ESRS,

– dostarczania informacji pod kątem monitorowania wskaźników ,

– dostarczania narzędzi dla takich funkcji jak zarząd, Rada Nadzorcza czy Audytor wewnętrzny odpowiednio do zakresów

usprawni proces raportowania ESG i będzie odpowiadać na potrzeby zarówno organizacji jak i jej interesariuszy.

Równolegle do europejskich standardów zrównoważonego rozwoju (ESRS) tworzone są i konsultowane standardy uproszczone zrównoważonego rozwoju (LSME) oraz dobrowolne standardy zrównoważonego rozwoju (VSME). W efekcie przyjęcia tych standardów należy oczekiwać, że cały rynek będzie objęty tą samą systematyką raportowania albo na skutek bezpośrednich obowiązków raportowania albo pośrednio na skutek tego, że spółka będzie włączona w łańcuch wartości organizacji objętych bezpośrednimi obowiązkami raportowania. Uproszczone standardy zrównoważonego rozwoju (LSME) stanowić będą granicę informacyjną tzn cap informacyjny danych ESG (cap informacyjny ESRS) jakie podmioty będą zobowiązane dostarczać w łańcuch wartości oraz danych jakich dostarczenia można oczekiwać. Należy spodziewać się, że wprowadzenie tej systematyki usprawni proces raportowania i ureguluje zakres dostarczanych informacji ponieważ spółki uczestniczące w łańcuchu wartości większych podmiotów będą chronione przed nadmiernymi obowiązkami informacyjnymi na rzecz innych podmiotów. Narzędzia informatyczne mogą wspierać w kalibrowaniu, zbieraniu i raportowaniu danych koniecznych z punktu widzenia LSME niezależnie od faktu, czy dany podmiot będzie objęty bezpośrednim obowiązkiem raportowania.

Jednym z zagadnień jakie należy włączyć w proces raportowania ESG jest kalkulacja tzw Śladu węglowego (carbon print). Kalkulacja śladu węglowego wynika z przepisów GHG Protocol oraz normy ISO 14064. Informacje z zakresu śladu węglowego są elementem zakresu informacji zbieranych i raportowanych w zakresie ESRS i ESRS 1 dotyczącego zmian klimatu. Chcemy, by narzędzie raportowania ESG łączyło w sobie potrzeby informacyjne w zakresie kalkulacji śladu węglowego w zakresie 1, zakresie 2 oraz w zakresie 3 z obowiązkami ujawnieniowymi wynikającymi z ESRS i odpowiednich dla śladu węglowego data point z ESRS z potrzebą zarządzania śladem węglowym w organizacji.