Przedsiębiorcy muszą aktywnie działać w obszarze zrównoważonego rozwoju

W efekcie prac nad regulacjami w ramach UE obserwuje się znaczny wzrost informacji na temat nowych obowiązków firm w zakresie raportowania ESG. Na jakim etapie w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju są przedsiębiorstwa?

Cały rynek jest obecnie w okresie przemian. Obejmują one zarówno organizacje, które rozpoczęły już proces zmian w modelu biznesowym i systemach raportowania, od kilku lat podejmując temat raportowania niefinansowego, jak i organizacje, które nie były zobowiązane do rozpoznania tych kwestii i dopiero rozeznają, czy nowe obowiązki ich dotyczą i w jakim zakresie będą musiały się dostosować.

Wyniki badania GlobeScan na reprezentantach z Europy, Ameryki i Azji wskazują na luki między postrzeganiem kwestii zrównoważonego rozwoju a rzeczywistymi działaniami przedsiębiorstw. O jakie luki chodzi?

Mowa o kilku lukach:

Luka kapitału. Ponad 90% zarządzających deklaruje, że kwestie zrównoważonego rozwoju są ważne i około 50% deklaruje wysoką koncentrację na kwestiach ESG, ale zaledwie co piąty z nich deklaruje przeznaczanie odpowiednich środków finansowych i innych zasobów na osiągnięcie tych celów.

Luka integracji. Niemal 70% zarządzających ocenia, że dane bazowe dla zarządzania zrównoważonym rozwojem są bardzo istotne, z czego jedynie niecałe 40% wskazuje, że zarządzenie kwestiami zrównoważonego rozwoju jest zintegrowane z podstawową działalnością. To dowodzi, że raportowanie nie przekłada się na zwiększenie wartości firmy, jej strategię i model biznesowy.

Luka implementacji. Kwestie zrównoważonego rozwoju są uważane za najważniejsze elementy zwiększające postrzeganie przedsiębiorstwa w sferze reputacji, marketingu oraz budowania relacji pomiędzy interesariuszami. Połowa zarządzających widzi przełożenie na wzrost wartości sprzedaży, a mniej niż połowa widzi przewagę w dostępności finansowania czy bezpieczeństwa łańcucha dostaw.

Luka danych. Aż 95% zarządzających deklaruje, że pozyskanie wysokiej jakości danych źródłowych dla raportowania zrównoważonego rozwoju jest istotne albo bardzo istotne, jednocześnie mniej niż 30% uważa, że ich organizacja ma dostęp do takich danych.

Jak dyrektywa CSRD reguluje sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju?

Odbywa się to w kilku aspektach:

Dyrektywa zmienia nazewnictwo. Dotychczasowe oświadczenie na temat danych niefinansowych zastąpiono oświadczeniem na temat zrównoważonego rozwoju.

Zwiększono zakres podmiotów objętych obowiązkiem raportowania dotyczący zrównoważonego rozwoju na małe i średnie podmioty publiczne oraz duże podmioty niepubliczne.

Włączono do sprawozdania z działalności ujawnienia odnoszące się do danych dotyczących zrównoważonego rozwoju.

Ustrukturyzowano w Europejskich Standardach Zrównoważonego Rozwoju zakres ujawnień, przyjmując dla średnich i mniejszych podmiotów standardy uproszczone LSME. Ujawnienia informacji z zakresu zrównoważonego rozwoju staną się porównywalne.

Objęto audytem oświadczenia o danych zrównoważonych (początkowo limited assurance, tj. przegląd/ograniczona pewność, a docelowo reasonable assurance, tj. badanie/wystarczająca pewność). Audyt będzie wykonywany przez biegłych rewidentów i będzie regulowany ustawami o rachunkowości i o biegłych rewidentach.

Objęto znakowaniem online XBRL taksonomią ESRS oświadczenie dotyczące zrównoważonego rozwoju.

Czy raportowanie w myśl dyrektywy zmienia filozofię raportowania?

Raportowanie finansowe koncentrowało się na prezentowaniu zdarzeń przeszłych. ESRS zmienia tę perspektywę i wskazuje, że trzeba zarządzać kwestiami istotnymi. Należy się odwołać do ESRS 1.

Jednostka powinna zatem ujawniać informacje o politykach i działaniach w kwestii zrównoważonego rozwoju, które zidentyfikowano jako istotne. Zaprezentować, jakie cele wyznaczono, jak są one mierzone oraz jakie są tego rezultaty i skutki. Zagadnienie istotności finansowej rozszerzono o aspekt wpływu (szans i ryzyk) – jak organizacja wpływa na zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem i jak one wpływają na organizację?

Ocena istotności powinna obejmować ryzyka (szanse i zagrożenia) wynikające z przeszłych lub przyszłych zdarzeń związanych z relacjami biznesowymi, wykraczając poza zakres konsolidacji sprawozdań finansowych.

Jaka jest rola zarządu i rady nadzorczej w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju?

Kluczowa. Niwelacja luk pomiędzy postrzeganiem kwestii zrównoważonego rozwoju a rzeczywistymi działaniami może nastąpić jedynie przy udziale kierownictwa. Bez udziału kierownictwa i organów nadzoru nie mogą się również odbywać procesy związane z kwestiami zrównoważonego rozwoju – identyfikacja kwestii istotnych, projektowanie polityk, działań i celów, wyznaczanie mierników i ich nadzoru, rewizja, raportowanie. Brak tego uczestnictwa lub jego nieodpowiednie umiejscowienie w procesie jest złamaniem zasad należytej staranności.

Obowiązek ujawnienia informacji zgodnie z ESRS skłania do weryfikacji poszczególnych obszarów i procesów w organizacji – jak zostały zaplanowane, wdrożone i jak są nadzorowane?

W tej sytuacji rodzą się m.in. pytania:

Jaka jest proporcja płci w organizacji i jak można to zmienić?

Czy pracownicy mają reprezentantów w strukturach zarządu?

Czy członkowie zarządu mają stosowne doświadczenie i wiedzę?

W jaki sposób kierownictwo uczestniczy w procesach zrównoważonego rozwoju? W jakim stopniu uczestniczy w procesie oceny istotności, szacowania ryzyka? Jak sposób sprawuje ono zarząd, nadzoruje?

Jaki jest proces obiegu informacji? Jak system przepływu informacji i monitoringu wspomaga realizację celów zarządczych i nadzorczych?

W jaki sposób kadra, zarząd i rada nadzorcza uczestniczą w wyznaczaniu celów? Jak odpowiadają na istotne tematy spójnie do przyjętej polityki zarządzania ryzykiem?

Jakie są wytyczne OECD w zakresie należytej staranności?

Wytyczne określają ramy organizacji procesu i mają bezpośrednie odzwierciedlenie w ESRS. Zatem organizacje – wdrażając standardy, projektując proces i model biznesowy, wypełniając obowiązki informacyjnych i dokonując ujawnień – będą działać zgodnie z założeniami należytej staranności.

Jak zmienią się zadania komitetu do spraw audytu w jednostkach zainteresowania publicznego?

Dyrektywa 2006/43/WE w sprawie badań sprawozdań finansowych rozszerza obowiązki komitetu o zadania związane z kwestiami zrównoważonego rozwoju. Komitet będzie m.in. wyjaśniał, w jaki sposób przyczynił się do rzetelności sprawozdań dotyczących zrównoważonego rozwoju i jaka jest jego rola w procesie raportowania tych danych.

Czy wszystkie podmioty będą miały taki sam zakres raportowania?

Dyrektywa CSRD definiuje, do której kategorii zalicza się podmiot i jaki jest jego zakres raportowania. Należy to dokładnie przeanalizować.

Duże grupy giełdowe i niegiełdowe objęto obowiązkiem raportowania w zakresie zgodnym z ESRS w kwestii danych skonsolidowanych, a ich dane jednostkowe zostaną najprawdopodobniej zwolnione z obowiązku raportowania. Małe i średnie spółki giełdowe będą dobrowolnie stosować pełne ESRS lub uproszczone standardy (LSME), które są obecnie konsultowane. W opracowaniu są również wskazówki raportowania dla spółek niegiełdowych małych i średnich (VSME). Małe i średnie spółki zostaną natomiast objęte obowiązkiem raportowania danych na poziomie jednostkowym. Zakres LSME wyznaczy granice informacyjne spółek nieobjętych pełnymi ESRS, będących w łańcuchu wartości spółek raportujących zgodnie z pełnymi ESRS.

Co dokładnie znajdzie się w standardach LSME?

Uproszczone standardy LSME wyznaczą granice informacyjne, czyli zakres informacji, które mniejsze podmioty będą zobowiązane przekazywać w zakresie zrównoważonego rozwoju do większych podmiotów zobowiązanych do raportowania zgodnie z pełnymi ESRS. W ten sposób mniejsze podmioty nie będą nadmiernie obciążone obowiązkami informacyjnymi.

Więcej w artykule:

Przedsiębiorcy muszą aktywnie działać w obszarze zrównoważonego rozwoju

Przedsiębiorcy muszą aktywnie działać w obszarze zrównoważonego rozwoju – rp.pl